Ochrona konsumentów: Komisja przyjmuje surowsze przepisy regulujące usługi finansowe online
Komisja Europejska przyjęła dziś zmiany do obowiązujących obecnie przepisów UE dotyczących sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość i regulujących usługi finansowe sprzedawane na odległość. Celem wniosku jest wzmocnienie praw konsumentów i ułatwienie transgranicznego świadczenia usług finansowych na jednolitym rynku. Rynek ten znacznie się zmienił, biorąc pod uwagę ogólną cyfryzację sektora i nowe rodzaje usług finansowych, które powstały w okresie następującym po przyjęciu przepisów w ich pierwszej wersji w 2002 r. Zmiany te uległy dodatkowemu pogłębieniu w okresie pandemii COVID-19, kiedy nastąpił istotny wzrost zawieranych transakcji internetowych.
Wiceprzewodnicząca do spraw wartości i przejrzystości Věra Jourová oświadczyła: Konsumenci coraz częściej korzystają z usług online, również jeśli chodzi o finanse. To jest pozytywna tendencja. Musimy jednak zadbać o to, by przepisy były w stanie nadążyć za tymi najnowszymi tendencjami. Konsumenci potrzebują jasnych informacji oraz zabezpieczeń na wypadek, gdy coś pójdzie nie tak, jak należy.
Didier Reynders, komisarz ds. sprawiedliwości, dodał: W miarę jak zmienia się świat usług finansowych, musimy zmieniać nasze przepisy – to oczywiste. Cyfryzacja i pojawianie się nowych produktów finansowych zdecydowanie zmieniły sektor w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Ograniczenia w przemieszczaniu się wprowadzone w okresie pandemii COVID-19 pokazały natomiast, że skuteczne i aktualne ramy regulacyjne dotyczące usług finansowych na odległość mają większe znaczenie niż kiedykolwiek wcześniej. Zagrożenia i wyzwania mogą być bardzo zróżnicowane, jednak naszą główną uwagę przyciąga niezmiennie bezpieczeństwo konsumentów.
Modernizacja przepisów UE
Zmierzając do usprawnienia świadczenia usług finansowych na rynku wewnętrznym oraz do zagwarantowania wysokiego poziomu ochrony konsumentów, autorzy wniosku przewidują działania w kilku obszarach:
- Łatwiejszy dostęp do prawa odstąpienia od umowy o świadczenie usług finansowych na odległość w ciągu 14 dni: aby ułatwić korzystanie z tego prawa, przedsiębiorcy, którzy oferują sprzedaż drogą elektroniczną, będą musieli udostępnić przycisk umożliwiający odstąpienie od umowy. Ponadto przedsiębiorca będzie zobowiązany do przesłania powiadomienia o prawie do odstąpienia od umowy, jeżeli informacje udzielane przed zawarciem umowy zostały otrzymane na mniej niż dzień przed zawarciem umowy.
- Jasne zasady odnośnie do tego, jakich informacji należy udzielić przed zawarciem umowy, w jaki sposób i kiedy: we wniosku udoskonalono przepisy, na przykład w odniesieniu do komunikacji elektronicznej, nakładając na sprzedawcę obowiązek wcześniejszego przekazania określonych informacji, w tym na przykład adresu e-mail przedsiębiorcy, wszelkich potencjalnych kosztów ukrytych lub ryzyka związanego z daną usługą finansową. Informacje muszą być umieszczone w widocznym miejscu na ekranie; wprowadzono także przepisy dotyczące korzystania z wyskakujących okienek lub odnośników do towarzyszących warstw. Nowe przepisy zapewnią konsumentowi wystarczająco dużo czasu na zrozumienie otrzymanych informacji, co najmniej jeden dzień przed faktycznym podpisaniem umowy.
- Specjalne przepisy mające na celu ochronę konsumentów przy zawieraniu umów dotyczących usług finansowych online: umowy o świadczenie usług finansowych mogą być złożone i trudne do zrozumienia, w szczególności jeśli są negocjowane na odległość. Wniosek zobowiązuje przedsiębiorców do stworzenia rzetelnych i przejrzystych systemów internetowych oraz do udostępniania odpowiednich wyjaśnień w przypadku stosowania narzędzi internetowych (np. zautomatyzowane doradztwo lub czaty). Przepisy te wzmacniają również pozycję konsumenta, wprowadzając możliwość zwrócenia się o interwencję człowieka, jeżeli interakcja z wspomnianymi narzędziami internetowymi nie jest w pełni zadowalająca.
- Egzekwowanie: dzięki wnioskowi właściwe organy zyskają odpowiednie uprawnienia. W odniesieniu do umów o usługi finansowe zawieranych na odległość zastosowanie będą miały surowsze kary w przypadku powszechnie występujących naruszeń transgranicznych. Maksymalna kara wynosić będzie co najmniej 4 proc. rocznego obrotu.
- Pełna harmonizacja w celu zapewnienia takiego samego wysokiego poziomu ochrony konsumentów na całym rynku wewnętrznym: we wniosku przewidziano pełną harmonizację prawną poprzez ustanowienie podobnych zasad dla wszystkich dostawców we wszystkich państwach członkowskich.
Co dalej?
Wniosek Komisji zostanie teraz rozpatrzony przez Radę i Parlament Europejski.
Kontekst
W ciągu ostatnich 20 lat sprzedaż usług finansowych na odległość zmieniała się w szybkim tempie. Dostawcy usług finansowych i konsumenci przestali korzystać z faksów, o których mowa w dyrektywie, a na rynkach pojawiły się nowe podmioty (takie jak spółki z branży technologii finansowych) z nowymi modelami biznesowymi i nowymi sieciami dystrybucji (np. usługi finansowe sprzedawane przez internet). Ponadto wpływ pandemii COVID-19 i związanych z nią ograniczeń w przemieszczaniu się zwiększył zakres korzystania z zakupów przez internet.
Dyrektywę poddano pełnej ocenie. Jej najważniejsze rezultaty: (i) po wejściu w życie dyrektywy przyjęto szereg unijnych aktów ustawodawczych dotyczących konkretnych produktów (np. dyrektywę w sprawie umów o kredyt konsumencki) oraz unijnych przepisów horyzontalnych (rozporządzenie o ochronie danych), co zmniejszyło znaczenie dyrektywy i spowodowało ograniczenie jej wartości dodanej; (ii) szereg zmian, takich jak coraz powszechniejsza cyfryzacja usług, wpłynął na skuteczność dyrektywy w osiąganiu jej głównych celów; (iii) dyrektywa nadal była jednak przydatna, ponieważ dzięki jej przekrojowemu stosowaniu konsumenci zachowali pewien poziom ochrony w odniesieniu do umów zawieranych na odległość w przypadku tych produktów finansowych, które nie podlegały jeszcze żadnemu prawodawstwu UE (np. dyrektywa ma zastosowanie w przypadku braku przepisów UE regulujących kwestię kryptoaktywów).
W ocenie skutków towarzyszącej wnioskowi przeanalizowano szereg możliwych wariantów. Wariant preferowany poskutkował uchyleniem dyrektywy 2002/65/WE, modernizacją, a następnie włączeniem do dyrektywy 2011/83/UE (dyrektywa w sprawie praw konsumentów) artykułów, które zachowały swoje znaczenie (prawo do informacji przed zawarciem umowy i prawo do odstąpienia od umowy), rozszerzeniem zakresu stosowania niektórych przepisów dyrektywy 2011/83/UE na konsumenckie usługi finansowe świadczone na odległość (np. przepisy dotyczące dodatkowych płatności oraz przepisy dotyczące egzekwowania i kar) oraz wprowadzeniem ukierunkowanych nowych przepisów w celu zapewnienia uczciwości w internecie przy zawieraniu przez konsumentów umów o usługi finansowe online. W tym kontekście wniosek pozwala na rozwiązanie zidentyfikowanych problemów i realizację celów w efektywny, skuteczny i proporcjonalny sposób.
Więcej informacji
Wniosek zmieniający przepisy dotyczące umów o usługi finansowe zawieranych na odległość
Unijne przepisy dotyczące sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość
Ochrona konsumentów Pobierz (49.896 kB - PDF)