Czysta energia: Zaktualizowany europejski strategiczny plan w dziedzinie technologii energetycznych na rzecz czystej, bezpiecznej i konkurencyjnej przyszłości energetycznej Europy
Przyjęty dziś przegląd europejskiego strategicznego planu w dziedzinie technologii energetycznych (plan EPSTE) pomoże zharmonizować pierwotne cele strategiczne planu EPSTE z Europejskim Zielonym Ładem, planem REPowerEU i planem przemysłowym Zielonego Ładu – w szczególności aktem w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie. Zapewni on skoordynowane podejście do osiągnięcia europejskich celów w zakresie dekarbonizacji, wspieranie strategicznych technologii neutralnych emisyjnie oraz budowanie zrównoważonej i odpornej przyszłości energetycznej i konkurencyjności przemysłowej.
Ustanowiony w 2007 r. plan EPSTE miał kluczowe znaczenie dla wspierania rozwoju czystych i konkurencyjnych pod względem kosztów technologii energetycznych poprzez koordynację i współpracę w zakresie badań i innowacji w dziedzinie czystej energii między europejskim przemysłem, środowiskiem akademickim i rządami krajowymi.
Chociaż zaktualizowany plan EPSTE nadal będzie miał zasadnicze znaczenie dla realizacji piątego wymiaru unii energetycznej – tj. badań naukowych, innowacji i konkurencyjności – będzie również mocno zakorzeniony w ramach europejskiej przestrzeni badawczej (EPB).
W ramach tego przeglądu Komisja podejmie działania w następujących obszarach:
- Uwzględnienie nowych priorytetów w kwestiach przekrojowych, w tym zrównoważoności już na etapie projektowania, rozwoju umiejętności, badań naukowych i innowacji dostosowanych do potrzeb społecznych, cyfryzacji i dostępności rynku. W ten sposób będzie wspierać kompleksowe podejście do rozwoju i wdrażania czystych i wydajnych technologii energetycznych.
- Rozszerzenie obecnego zakresu technologicznego w celu objęcia nim wszystkich strategicznych technologii energii odnawialnej. To integracyjne podejście uznaje znaczny rozwój technologii energii ze źródeł odnawialnych od czasu powstania planu EPSTE, dzięki czemu UE pozostanie liderem innowacji w dziedzinie czystej energii.
- Ustanowienie specjalnego programu prac dotyczących wodoru w celu wdrożenia projektu pilotażowego EPB dotyczącego zielonego wodoru. Środek ten podkreśla zaangażowanie UE na rzecz wspólnego przedsięwzięcia na rzecz nowych wyzwań i powstających technologii, co jest kluczowym elementem w dążeniu Europy do neutralnej dla klimatu przyszłości.
- Nawiązanie współpracy między europejskimi platformami technologii i innowacji a europejskimi sojuszami przemysłowymi, w tym sojuszem na rzecz baterii, europejskim sojuszem na rzecz czystego wodoru i sojuszem branżowym na rzecz fotowoltaiki słonecznej. Będzie ona sprzyjać inwestycjom i wzmacniać zdolności produkcyjne w zakresie czystych technologii energetycznych. Współpraca dotyczyć będzie również wyzwań rynkowych, regulacyjnych, infrastrukturalnych i technologicznych, które obecnie utrudniają powszechne zastosowanie tych technologii.
- Przedstawienie planu działania na rzecz postępów, który będzie nadal monitorowany za pośrednictwem systemu informacyjnego planu EPSTE (SETIS). Zostanie on uwzględniony w rocznym sprawozdaniu na temat stanu unii energetycznej i zostanie rozpowszechniony podczas konferencji poświęconych planom EPSTE. Te nowe wytyczne dotyczące planu EPSTE, opracowane dla każdego z sześciu priorytetów wymiaru „badania naukowe, innowacje i konkurencyjność” unii energetycznej, będą stymulować innowacje i zapewniać rozliczalność, skłaniając Europę do stworzenia bardziej ekologicznego i zrównoważonego krajobrazu energetycznego.
Partnerstwo na rzecz przejścia na czystą energię, wielostronne i strategiczne partnerstwo krajowych i regionalnych programów w zakresie badań naukowych, rozwoju i innowacji współfinansowane przez program „Horyzont Europa” i rządy krajowe, będzie nadal wspierać realizację działań w ramach planu EPSTE i będzie miało zasadnicze znaczenie dla wzmocnienia jego rozszerzonego zakresu.
Komisja będzie ściśle współpracować z państwami objętymi planem EPSTE (obecnie są to wszystkie państwa członkowskie UE, Islandia, Norwegia i Turcja), grupą sterującą ds. planu EPSTE oraz innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w tym w razie potrzeby nowymi podmiotami i grupami zadaniowymi, w celu opracowania i realizacji nowych środków i celów zawartych w komunikacie.
Kontekst
W 2007 r. Komisja uruchomiła europejski strategiczny plan w dziedzinie technologii energetycznych (plan EPSTE) jako pierwszy krok w kierunku ustanowienia europejskiej polityki w dziedzinie technologii energetycznych. Od tego czasu plan EPSTE stał się kluczowym narzędziem polityki w zakresie rozwoju badań naukowych i innowacji w dziedzinie energii we współpracy państwami członkowskimi i krajami stowarzyszonymi.
Ogólnym celem planu EPSTE jest zapewnienie wspólnej wizji, celów i koordynacji w zakresie przyspieszenia rozwoju i wdrażania wydajnych i konkurencyjnych pod względem kosztów czystych technologii oraz zwiększenie odporności geopolitycznej UE i bezpieczeństwa energetycznego Plan EPSTE zaktualizowano w 2015 r. z sześcioma priorytetami zgodnymi z filarem unii energetycznej „badania naukowe, innowacje i konkurencyjność”. Odgrywa on również kluczową rolę w kierowaniu krajowymi strategiami badań w dziedzinie energii, co znajduje odzwierciedlenie w krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu.
Plan przyczynił się do skutecznego włączenia wysiłków krajowych do sojuszy przemysłowych i ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI), takich jak np. sojusz na rzecz baterii i IPCEI dotyczący baterii. W ramach współfinansowanego partnerstwa na rzecz przejścia na czystą energię w ramach programu „Horyzont Europa” kraje realizujące plan EPSTE zgromadziły ponad 500 mln euro.
